บทที่5

บทที่ 5

บทที่ 5
การศึกษาความเป็นไปได้

          ก่อนการดำเนินกการพัฒนาระบบจะต้องศึกษาความเป็นไปได้ โดยศึกษาสภาพข้อจำกัดตามสภาพที่แท้จริงในด้านต่างๆ ทั้งนี้เพื่อประเมินว่าสามารถดำเนินการพัฒนาระบบต่อเนื่องจนเสร็จสิ้นได้หรือไม่ ดังนี้

1. ความเป็นไปได้ทางเศรษฐศาสตร์

    โดยทั่วไปพิจารณาจากผลตอบแทนที่ได้รับเมื่อเทียบกับต้นทุนที่ใช้ในการพัฒนาระบบ  และระบบนี้ต้องใช้ระบบไปนานเท่าไรจึงจะคุ้มทุน โดยมีข้อพิจารณาดังนี้

• การพิจารณาผลตอบแทน(Benefit)

      ผลตอบแทนนั้นแบ่งเป็น 2 แบบ คือ

- ผลตอบแทนที่จับต้องได้  คือ ผลตอบแทนที่สามารถประเมินค่า หรือวัดออกมาเป็นตัวเงินได้

- ผลตอบแทนที่จับต้องไม่ได้  คือ ผลตอบแทนที่ยากต่อการประเมินค่า หรือวัดออกมาเป็นตัวเงิน

• การพิจารณาด้านต้นทุน (Cost)

      การพัฒนาระบบเป็นการลงทุนที่มีค่าใช้จ่ายหรือต้นทุนในตอนเริ่มต้น ค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นมีรูปแบบต่างๆ และค่าใช้จ่ายหลายอย่างเกิดขึ้นเนื่องจากเมื่อเริ่มใช้งานระบบที่พัฒนาขึ้นมา
- ประเภทต้นทุน
   ต้นทุนที่จับต้องได้  คือ ต้นทุนที่สามารถประเมินค่าหรือวัดออกมาเป็นเงินได้
   ต้นทุนที่จับต้องไม่ได้  คือ  ต้นทุนที่ยากต่อการประเมินค่าหรือวัดออกมาเป็นมูลค่าหรือวัดออกมาเป็นตัวเงิน
- ลักษณะในการใช้จ่ายการต้นทุน
  ต้นทุนที่เกิดขึ้นครั้งเดียว  คือ  เป็นค่าใช้จ่ายใช้จ่ายที่เกิดขึ้นครั้งเดียว อาจเกิดขึ้นขณะเริ่มต้นโครงการพัฒนาระบบ หรือเกิดขึ้นใช้งานระบบใหม่
  ต้นทุนที่เกิดขึ้นครั้งแล้วครั้งเล่า  คือ  เป็นค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นตลอดการพัฒนาระบบหรือขณะใช้งานระบบ
- ปริมาณต้นทุน
   ต้นทุนคงที่
 คือ เป็นค่าใช้จ่ายที่ไม่เปลี่ยนแปลงไปตามการใช้งาน เช่น เงินเดือนพนักงาน ค่าเช่าสำนักงาน ค่าเช่าอุปกรณ์สำนักงาน
   ต้นทุนแปรผัน 
คือ เป็นค่าใช้จ่ายที่เปลี่ยนแปลงไปตามการใช้งานจริง เช่น ค่าบริการด้านสาธารณูปโภค ค่าวัสถุสิ้นเปลืองต่างๆ ค่าเดินทาง

2.  ความเป็นไปได้ทางเทคนิค

       เป็นการประเมินความเสี่ยงที่มาจากความสามารถของผู้พัฒนาระบบในการทำความเข้าใจกับระบบงานความสามารถของเทคโนโลยี รวมทั้งต้องศึกษาว่าเมื่อติดตั้งระบบไปแล้วจะสามารถใช้ระบบได้ทันทีหรือไม่ ทำงานได้ถูกต้องหรือไม่ ระหว่างที่ติดตั้งระบบใหม่ต้องหยุดงานเก่า หรือทำงานไปพร้อมๆ กันได้หรือไม่

2.1 ขนาดของระบบงาน

• ลักษณะความเสี่ยง 

   ระบบที่มีขนาดใหญ่ย่อมมีความเสี่ยงสูงมากกว่าระบบที่มีขนาดเล็ก  โดยเกณฑ์ที่ใช้วัดขนาดของระบบนั้น ขึ้นกับมุมมองและประสบการณ์การทำงานของแต่ละบุคคล และปัจจัยเสี่ยงทีมาจากขนาดของระบบงานจะสานสัมพันธ์กับค่าใช้จ่ายที่ต้องลงทุนในการพัฒนาระบบโดยตรง

• สิ่งที่เกี่ยวข้องกับความเสี่ยง

1. จำนวนบุคลากรในทีมงานพัฒนา

    หากจำนวนสมาชิกทำงานในทีมมีน้อยเกินไปก็จะมีเพิ่มความเสี่ยงที่โครงการพัฒนาจะไม่แล้วเสร็จ แต่หากสมาชิกมากเกินไปก็อาจจะเป็นการเพิ่มต้นทุนในการพัฒนาระบบได้

2. ระยะเวลาที่ใช้ในการพัฒนา

    โครงการที่มีระบบใหญ่ย่อมมีรายละเอียดการพัฒนามากกว่าระบบขนาดเล็ก ดังนั้น โครงการขนาดใหญ่จะใช้เวลามากกว่าโครงการขนาดเล็ก 

3. องค์ประกอบหรือระบบย่อยของระบบงาน

    ระบบที่มีขนาดใหญ่ประกอบด้วยองค์ประกอบที่สัมพันธ์กันมากกว่าระบบขนาดเล็ก ในภาคปฏิบัติแล้วระบบย่อยก็คือส่วนงานหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับองค์กรจะมีมากขึ้น

4. ระดับความเอาใจใส่ต่องาน

    การพัฒนารระบบขนาดใหญ่จึงต้องการความใส่ใจในการทำงานมากกว่าการพัฒนาระบบขนาดเล็ก

เช่น จะต้องใช้ความเพียรพยายาม การลงแรง และความรอบคอบในงานทำงานที่มากกว่า

2.2 โครงสร้างของระบบงาน

• ลักษณะความเสี่ยง

  ข้อกำหนดเชิงความต้องการและโครงสร้างของระบบงานที่ซับซ้อน จะมีความเสี่ยงมากกว่าระบบที่กำหนดความต้องการแบบง่ายๆ ในทำนองเดียวกัน ระบบที่มีความเป็นโครงสร้างสูง มีความเสี่ยงน้อยกว่าระบบที่ไม่มีโครงสร้าง

•  สิ่งที่เกี่ยวข้องกับความเสี่ยง

   โดยทั่วไปที่เกี่ยวข้องกับปัจจัยเสี่ยงที่มาจากโครงสร้างของระบบงานคือ
1. แนวทางการพัฒนา
    1) การพัฒนาระบบใหม่  จะมีความเสี่ยงในการดำเนินการมากกว่าการพัฒนาระบบที่มีตัวอย่างการพัฒนามาก่อนแล้ว โกาสที่การพัฒนาระบบจะไม่ครบถ้วนตามข้อกำหนดความต้องการนั้นจะมีมากกว่า
    2) การปรับปรุงระบบงานเดิม  จะมีความเสี่ยงน้อยกว่าบางด้าน แต่ก็มีโอกาสรับผลของควมผิดพลาดที่มาจากการพัฒนาระบบเดิมที่มีอยู่แล้ว

2. ผลลัพธ์จากการพัฒนาระบบ
    การกำหนดโครงสร้างการพัฒนาระบบงานมักมีผลต่อการกำหนด หรือเปลี่ยนแปลงโครงสร้างการทำงานในองค์กร และการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอาจจะส่งผลใหเกิดกระแสต่อต้านการพัฒนาระบบจนไม่สามารถดำเนินโครงการพัฒนาจนเสร็จสิ้นได้
 3. การมีส่วนร่วมของผู้ใช้งานระบบ
     ผู้ใช้งานระบบเป็นผู้ที่มีส่วนกำหนดความต้องการอย่างมาก หากระบบมีความซับซ้อนที่ต้องใช้เวลาในการรวบรวมความต้องการ ผู้ใช้จะยิ่งถูกรบกวนเวลาการทำงานทำงานปกติมากขึ้น แม้ผู้ใช้จะให้ความร่วมมืออย่างดีในระยะแรกแต่ก็อาจจะกลายเป็นความเบื่อหน่ายแทนในในระยะเวลาต่อมาถ้าหากถูกรบกวนจากผู้พัฒนาระบบมากเกินไป
4. การมีส่วนร่วมของผู้บริหารระดับสูง
    ยิ่งการพัฒนาระบบมีข้อกำหนดความต้องการมาก หรือระบบต้องสนับสนุนงานด้านบริหารมากหรืองานบริหารนั้นมีโครงสร้างที่ยากต่อการกำหนดลักษณะความต้องการที่ตายตัว ก็จะยิ่งต้องอาศัยการสนับสนุนจากผู้บริหารองค์กรมาก
5. ความครบถ้วนในการรวบรวมข้อมูล
    ระบบการทำงานที่ซับซ้อนต้องการรวบรวมข้อมูลสำหรับการพัฒนาที่ครบถ้วน หากการรวบรวมข้อมูลไม่ครบถ้วนก็จะทำให้ผลการทำงานไม่ถูกต้องหรือไม่ครบถ้วนตามที่ต้องการ

2.3 ประสบการณ์ของผู้พัฒนาและการเลือกใช้เทคโนโลยี

• ลักษณะความเสี่ยง 

ผู้มีประสบการณ์ในงานพัฒนาระบบมาก หรือยิ่งมีประสบการณ์ด้านใดด้านหนึ่งโดยเฉพาะ ย่อมสะสมประสบการณ์ทั้งด้านความสำเร็จและประสบการณ์ทั้งด้านความผิดพลาดที่เกิดขึ้น ทำให้เกิดความรอบคอบในการพัฒนาที่มากขึ้น

• สิ่งที่เกี่ยวข้องกับความเสี่ยง 

1. ตัวระบบงานที่พัฒนา  หากผู้พัฒนามีความชำนาญ มีความรู้ความเข้าใจ หรือความคุ้นเคยกับระบบงานที่มีลักษณะเดียวกับระบบงานที่กำลังพัฒนามาก่อน ความเสี่ยงในการพัฒนาระบบงานจะน้อยลง
2. ประสบการณ์การทำงาน  นอกจากความรู้ทางทฤษฎีแล้ว ประสบการณ์การทำงานจริงหรือความอาวุโสของอายุการทำงานที่มากจะช่วยลดความเสี่ยงในการพัฒนาระบบลง
3. การเลือกใช้เทคโนโลยีในระบบงาน  เทคโนโลยีเป็นมาตรฐานทั่วไปหรือมีการใช้งานอยู่ทั่วไป มีความเสี่ยงน้อยกว่าการใช้เทคโนโลยีที่ไม่เป็นมาตรฐานหรือเป็นเทคโนโลยีใหม่ี่ยังไม่เป็นที่แพร่หลาย  อย่างไรก็ตามในแง่การเลือกใช้เทคโนโลยีที่มาในรูปอุปกรณ์ต่างๆ ยังต้องเปรียบเทียบในประเด็นอื่นเพิ่มเติมอีก เพราะบางครั้งอาจมีความจำเป็นต้องรับความเสี่ยงจากการเลือกใช้เทคโนโลยีที่ต่างมาตรฐานทั่วไป ซึ่งต้องอาศัยผู้มีประสบการณ์ในการพัฒนาระบบในการตัดสินใจ

2.4 ประสบการณ์ของผู้ใช้และกรรมวิธีในระบบ

• ลักษณะของความเสี่ยง

   เช่น การให้ข้อมูลเกี่ยวกับลักษณะการทำงานที่ถูกต้อง การแจ้งปัญหาและความต้องการที่ตรงประเด็น ย่อมเกิดความเสี่ยงในการพัฒนาระบบที่น้อยกว่า

•  สิ่งที่เกี่ยวข้องกับความเสี่ยง

   1. ความเข้าใจในระบบการทำงาน  ผู้ใช้งานระบบปัจจุบันที่มีความเข้าใจอย่างดีสามารถมีส่วนร่วมในการพัฒนาระบบ โดยข้อมูลที่ถูกต้องตามที่ผู็พัฒนาต้องการ ความเสี่ยงในการพัฒนาระบบงานที่ผิดพลาดก็จะน้อยลง
  2. ประสบการณ์การทำงานในระบบงาน  ผู้ใช้งานระบบปัจจุบันที่มีประสบการณ์การทำงานจริงมักจะทราบปัญหาหรือหรือความต้องการที่แท้จริงจะช่วยลดความเสี่ยงในการพัฒนาระบบลงได้
  3. ความเข้าใจที่เกี่ยวกับการพัฒนาระบบการทำงาน  เช่น ผู็ใช้หรือผู้บริหารองค์กรเกิดความคาดหวังสูงต่อการพัฒนาระบบมากเกินจริง แต่เมื่อทราบภายหลังว่าการพัฒนาระบบไม่สามารถเป็นไปตามที่คาดหวังก็อาจจะตัดสินใจระงับโครงการพัฒนาระบบกลางคันได้

3. ความเป็นไปได้อื่นในแง่ธุรกิจ

3.1 ความเป็นไปได้ด้านการปฏิบัติงาน 

      ความเป็นไปได้ด้านการปฏิบัติงาน มี 2 ด้านหลักๆ คือ 

  -  ด้านผลลัพธ์การทำงานระบบ 

  -  ด้านผลกระทบต่อองค์กร 

3.2 ความเป็นไปได้ด้านตารางเวลาการทำงาน

      เป็นการประเมินความสามรถในการพัฒนาระบบให้เสร็จตามกรอบเวลาที่กำหนดไว้หรือไม่ หรือหากแม้ทำเสร็จแล้ว ระบบนั้นสามารถให้ผลการทำงานที่ครบถ้วนตามที่ต้องการหรือไม่

3.3 ความเป็นไปได้ตามกฏหมายและสัญญา

      ความเป็นไปได้ตามกฏหมายและสัญญา เป็นการประเมินความเสี่ยงการพัฒนาระบบที่มีกฏหมายมา เกี่ยวข้องในหลายด้านและนักวิเคราะห์ระบบต้องทราบผลทางกฏหมายเมื่อมีการพัฒนาระบบ

3.4 ความเป็นไปได้ด้านการเมือง

     เป็นการประเมินความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับการมีส่วนได้ส่วนเสียของบุคคลที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาระบบ การเมืองในที่นี้หมายถึงการเมืองภายในองค์กร นั่นคือ  นักวิเคราะห์ระบบต้องพิจารณาให้เห็นถึงกลุ่มที่ได้ประโยชน์และกลุ่มที่เสียประโยชน์